انواع زغال سنگ | معرفی جامع و تخصصی

زغال سنگ چیست؟

ذغال سنگ یا زغال‌سنگ (Coal)، یک سنگ رسوبی سیاه‌رنگ یا قهوه‌ای تیره است که از بقایای گیاهان فسیل‌شده تحت فشار و حرارت بالا تشکیل شده است. این ماده به دلیل دارا بودن مقدار زیاد کربن، منبع مهمی برای تولید انرژی در صنایع مختلف محسوب می‌شود.

انواع زغال سنگ

زغال سنگ از نظر میزان کربن، انرژی حرارتی، رطوبت و ناخالصی‌ها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شود:

1. زغال سنگ نارس (Peat)

• کمترین میزان کربن (حدود 50-60%)
• بیشترین مقدار رطوبت
• پایین‌ترین ارزش حرارتی
• معمولاً در مراحل اولیه تشکیل زغال قرار دارد و در صنعت به‌ندرت استفاده می‌شود.

2. زغال سنگ قهوه‌ای (Lignite)

• درصد کربن: 60-70%
• ارزش حرارتی پایین تا متوسط
• دارای رطوبت و خاکستر بالا
• بیشتر در نیروگاه‌ها برای تولید برق استفاده می‌شود.

3. زغال سنگ نیمه‌قیری (Sub-bituminous)

• درصد کربن: 70-80%
• دارای مقدار متوسط انرژی
• آلایندگی نسبتاً کمتر
• در برخی نیروگاه‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4. زغال سنگ قیری (Bituminous)

• درصد کربن: 77-87%
• ارزش حرارتی بالا
• مناسب برای کُک‌سازی در صنایع فولاد
• پرکاربردترین نوع زغال سنگ در جهان

5. زغال سنگ آنتراسیت (Anthracite)

• بالاترین میزان کربن (بیش از 90%)
• کمترین میزان رطوبت
• بیشترین ارزش حرارتی
• سوختی بسیار تمیز و گران‌قیمت
• استفاده محدودتر، بیشتر در گرمایش خانگی یا صنعتی

کاربردهای انواع زغال سنگ

هر نوع زغال سنگ کاربردهای متفاوتی دارد که عبارتند از:

• تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی
• صنایع فولاد و متالورژی (ویژه زغال قیری و کُک‌سازی)
• صنایع شیمیایی برای تولید گاز سنتز، متانول و آمونیاک
• سوخت خانگی در مناطق سردسیر
• تصفیه و فیلتر کردن آب (ویژه آنتراسیت)

تفاوت انواع زغال سنگ در یک نگاه

مزایا و معایب زغال سنگ

مزایا:

• منبع انرژی قابل دسترس و ارزان
• ذخایر فراوان در جهان
• زیرساخت‌های صنعتی گسترده

معایب:

• آلایندگی بالا و تولید گازهای گلخانه‌ای
• اثرات زیست‌محیطی منفی در استخراج و مصرف
• نیاز به سیستم‌های پیشرفته تصفیه و فیلتر

نتیجه‌گیری

زغال سنگ با وجود ورود منابع انرژی تجدیدپذیر، همچنان یکی از مهم‌ترین منابع انرژی در سطح جهان محسوب می‌شود. آشنایی با انواع زغال‌سنگ و کاربردهای آن، به فعالان حوزه معدن، صنایع، و علاقه‌مندان به انرژی کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری دقیق‌تری در مصرف و سرمایه‌گذاری داشته باشند. اگر شما نیز با صنعت زغال سنگ در ارتباط هستید، انتخاب نوع مناسب زغال بسته به کاربرد، کیفیت و شرایط اقتصادی، بسیار حائز اهمیت است.

زغال سنگ چگونه تشکیل می‌شود؟

در طی میلیون‌ها سال از تجزیه مواد گیاهی در شرایط فشار و دمای بالا در عمق زمین.

بهترین نوع زغال سنگ برای صنعت چیست؟

زغال قیری و آنتراسیت به‌دلیل ارزش حرارتی بالا بهترین گزینه‌ها هستند.

آیا زغال سنگ هنوز در تولید برق استفاده می‌شود؟

بله، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که به منابع ارزان انرژی نیاز دارند.